σελιδες

3/11/13

ΠΩΛΟΥΝΤΑΙ ΕΝΟΧΕΣ: Η Παταγώδης Αποτυχία του Πνευματικού Κόσμου

Γράφει ο Μιχάλης Χιωτίνης
«Θέλω τη χώρα πίσω» Με αυτή τη φράση ο Σταμάτης Κραουνάκης αποχωρεί από τη σκηνή στην αυλαία της παράστασης «Όταν έχω εσένα» που ανεβαίνει αυτές τις μέρες στο Θέατρο του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη στην Πειραιώς.
Ο Σταμάτης Κραουνάκης και η ομάδα Σπείρα-Σπείρα μαλακώνοντας τις ψυχές των θεατών με τη μαγεία της μουσικής και με εξαιρετικές ερμηνείες, προσπαθούν να γίνουν οι δημιουργοί ενός άλλου αντιληπτικού παραδείγματος μέσα μας. Ενός παραδείγματος καθαρότητας, αγάπης και αυτοπεποίθησης, μέσα από ένα πολυφωνικό στριφογύρισμα πολιτικής και έρωτα.
Πέρα όμως από τους βερμπαλισμούς και τους βαυκαλισμούς περί τέχνης που αραδιάζω, η ουσία είναι αυτή: ανεξάρτητα με το μέτρο της καλλιτεχνικής αξίας του αποτελέσματος, οι συντελεστές της παράστασης βάζουν το έργο τους στη σωστή πλευρά της ζυγαριάς, την πλευρά που είναι αυτές τις μέρες μικρή, υπολειπόμενη και μοναχική.
Η Συλλογική Ψύχωση
Όλοι ξέρουμε τι συμβαίνει σήμερα σε Ελλάδα και Ευρώπη. Λιτότητα και κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου. Υπό το φως της κρίσης, ταυτόχρονα με την άρνηση από πλευράς Ευρωζώνης να φτιάξει επιτέλους μία βιώσιμη επενδυτική πολιτική, επεβλήθη η αποπληθωριστική κατάσχεση και ο αργός θάνατος των χωρών αυτών που τόσα χρόνια εκμεταλλεύονταν οι μεγάλες τράπεζες του ευρωσυστήματος. Το χρεοκοπημένο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα ζητάει τη λίβρα σάρκας.
Για να γίνει αυτό δημιουργήθηκε και εκκολάφτηκε η ιδεολογική ψύχωση της ενοχής, της ηθικής καταδίκης, και επομένως της λιτότητας ως καθαρτήριο αμαρτημάτων. Και ποια είναι η απάντηση της τέχνης και της διανόησης στην Ελλάδα σε αυτό τον ιδεολογικό και ψυχολογικό πόλεμο;
Η τέχνη και η διανόηση στην Ελλάδα
Η πνευματική ελίτ της Ελλάδας έχει αποτύχει παταγωδώς. Για δεκαετίες έγραφαν, τραγουδούσαν, ζωγράφιζαν, σκηνοθετούσαν και ερμήνευαν ονειρώξεις για τις επαναστάσεις και τους αγώνες των πατεράδων και παππούδων τους. Και τώρα που ήρθε η ώρα να υπηρετήσουν το κοινό τους, να κάνουν πράξη τις φαντασιώσεις τους, η ώρα να γεμίσουν τα παπούτσια των παππούδων τους με τα περιποιημένα τους πόδια, παρακολουθούν άπραγοι την Ιστορία να περνάει μπροστά από τα μάτια τους ανίκανοι να την αναγνωρίσουν και να κάνουν αυτό που τελεολογικά είναι η δουλειά τους. Πέρασε το βαγόνι από μπροστά τους και ξέχασαν να ανέβουν.
Αντί για αυτό, ανέγνωσαν την ενοχική τάση μιας κοινωνίας σε σύγχυση, την προϊοντοποίησαν, την πακετάρισαν με έντεχνες μπαρούφες και την πουλάνε με τον ίδιο τρόπο που την πουλάει ο λαϊκισμός της παράταξης του μνημονίου.
Γιατί, το να λες την αλήθεια δεν είναι λαϊκισμός. Για να πας μπροστά πρέπει να ξεκινήσεις να πηγαίνεις μπροστά και όχι προς τα πίσω για να πεταχτείς δήθεν σαν ελατήριο (βλ. κατάρρευση μισθών). Το να ξεχωρίζεις την ηθική από το ερώτημα της αποτελεσματικότητας της κάθε πολιτικής, ούτε αυτό είναι λαϊκισμός. Αυτός είναι ο ορθολογισμός τον οποίο βαφτίζει «λαϊκισμό» η συλλογική ψύχωση της λιτότητας.
Μνημόνιο Εμπόριο Ελπίδας
Ο πραγματικός λαϊκισμός είναι το παρόν ιδεολογικό καθεστώς που σε φορτώνει με τύψεις και ύστερα σου προσφέρει την ελπίδα της κάθαρσης στο καθαρτήριο του Μνημονίου, στα κάτεργα του νεοφιλελευθερισμού. Το μνημόνιο είναι το πιο ιδεολογικά βρώμικο εμπόριο ελπίδας, οικονομικά διεφθαρμένο, πολιτικά καθοδηγούμενο από την ολιγαρχία. Μία θρησκευτικού τύπου αφήγηση στην οποία η σιωπή είναι συμφωνία! Πού στο καλό είστε όλοι;
Όχι, δε ζητάω συγγνώμη που είμαι Έλληνας. Not sorry. Η Ελλάδα δεν βγάζει γαϊδάρους. Δεν έφερε η δήθεν διεφθαρμένη νοοτροπία μας τις κακές συνθήκες. Οι συνθήκες διαμορφώνουν τη συμπεριφορά. Η Ελλάδα βγάζει ανθρώπους που μέσα σε ένα οικονομικό σύστημα που μας αρνιόταν την ευκαιρία και τη χαρά της δημιουργίας, βρήκαμε στην κατανάλωση την πλήρωση του ψυχικού κενού που μας άφηνε η αδυναμία να βρούμε παραγωγική εργασία.
Και δεν έχουμε λεφτά να «Μετακομίσουμε Τώρα». Είστε έντεχνα εκτός τόπου και χρόνου. Επίκληση σε άκαιρα ποιήματα του Σουρή και κριτική στα πλαστικά βυζάκια και τη Στανίση; Φθηνή ενοχική προπαγάνδα για τροφοδότηση των εκβιασμών; Αυτό έχετε να προσφέρετε;

Σε ποια μεριά της ζυγαριάς βάζετε το έργο σας;

18/10/13

oι «διαθέσιμοι» ή οι ναυαγοί της «Μέδουσας»

Του Γιώργου Μαργαρίτη*
 Στις 2 Ιουλίου του 1816 ένα γαλλικό πολεμικό πλοίο, η φρεγάτα «Μέδουσα» ναυάγησε στα ανοιχτά των ακτών της Μαυριτανίας. Το πλοίο βρισκόταν σε επίσημη αποστολή και μετέφερε αξιωματούχους και επιβάτες –παλαιούς και νέους έποικους- προς τη Σενεγάλη, η οποία μόλις είχε επιστραφεί από τους Βρετανούς στη Γαλλία μετά το τέλος των Ναπολεόντειων πολέμων. Ο κυβερνήτης του πολεμικού ήταν ένας αριστοκράτης, ένας κόμης, εξόριστος στα ξένα από τον καιρό της Επανάστασης και του Ναπολέοντα, από το 1789. Ήταν άνθρωπος εμπιστοσύνης του νέου μοναρχικού καθεστώτος, της αριστοκρατικής Παλινόρθωσης, αλλά ολότελα άσχετος με την τέχνη της ναυσιπλοΐας. Με τη νεοαποκατασταθείσα αριστοκρατική του αυταρέσκεια ο καταστροφικός αυτός καπετάνιος απέκοψε το πλοίο από τον υπόλοιπο στόλο και το οδήγησε στις ξέρες της αφρικανικής ακτής. Από τους περίπου 400 επιβαίνοντες στο πλοίο –πλήρωμα και επιβάτες- οι 147, μέλη του πληρώματος και επιβάτες, επιβιβάστηκαν σε μια αυτοσχέδια σχεδία που κατασκεύασαν από τα κομμάτια του ναυαγίου. Μέσα στην ταραχή των στιγμών και την απόλυτη ανικανότητα του άρχοντα-καπετάνιου ανοίχθηκαν στη θάλασσα χωρίς τρόφιμα και χωρίς νερό.
Η σχεδία βρέθηκε από ένα άλλο πολεμικό στις 17 Ιουλίου. Μόλις 17 από τους επιβαίνοντες σε αυτήν ήσαν ακόμα ζωντανοί. Και γι’ αυτούς όμως ήταν αργά. Οι περισσότεροι πέθαναν τις επόμενες ημέρες βαριά αφυδατωμένοι και με καταστρεπτικές τις επιπλοκές της ηλίασης. Στο παραλήρημά τους, πριν πεθάνουν, είπαν πράγματα φρικτά για όσα έγιναν στη σχεδία τις 15 ημέρες που περιπλανιόταν στην απέραντη θάλασσα. Το απολυταρχικό καθεστώς θέλησε να ξεχαστεί ετούτη η δυσάρεστη υπόθεση και εξέδωσε και τα σχετικά διατάγματα και τις σχετικές ερμηνείες για τις πράξεις των αρχόντων. Αντίθετα με τις επιθυμίες του ηγεμόνα και των υποτακτικών του όμως, το ναυάγιο της «Μέδουσας» έγινε η πιο διάσημη ναυτική τραγωδία στα παγκόσμια χρονικά. Καθώς οι πράξεις του καθεστώτος απαγορευόταν να σχολιαστούν στις εφημερίδες ή στους δρόμους, η τέχνη ανέλαβε το δύσκολο μέρος. Ο μεγαλύτερος ίσως των ζωγράφων της εποχής, ο Ζερικό, φιλοτέχνησε έναν αριστουργηματικό πίνακα που από το μέγεθός του μόνο (7 επί 5 μέτρα) έδειχνε την πρόθεσή του να κραυγάσει για τις ανομίες του καθεστώτος. Πρόκειται για τη «Σχεδία της Μέδουσας», που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου. Επειτα την υπόθεση ανέλαβε ο λαός.
Ολοι μας θυμόμαστε από τα παιδικά μας χρόνια το παιδικό αθώο τραγουδάκι που μιλά για ένα μικρό καράβι που ήταν αταξίδευτο. Στο οποίο, όπως λέει η ελληνική μετάφραση των γαλλικών στίχων, σε πεντ’-έξι εβδομάδες σωθήκαν «όλες, όλες, όλες οι τροφές». Και η τρομερή επωδός: «Και τότε ρίξανε τον κλήρο… να δούνε ποιος, ποιος, ποιος θα φαγωθεί…» Στα ανέμελα παιχνίδια όποιας ή όποιου ακουγόταν το όνομα -«και ο κλήρος πέφτει στην ή στον…»- περνούσε μια μικρή δοκιμασία ολότελα δυσανάλογη με την ανάλογη περιπέτεια των ναυαγών της σχεδίας, αυτούς όντως τους έτρωγαν οι απελπισμένοι πλησίον τους… Και έτσι για δύο ολόκληρους αιώνες κραυγάζουν –χωρίς ίσως να το γνωρίζουν- τα παιδιά όλου του κόσμου για τον άδικο χαμό των μακρινών συνανθρώπων τους, για τον πλήρη ευτελισμό της κοινωνικής λειτουργίας και της ανθρώπινης ζωής που ξεπήδησε από τη ματαιοδοξία του τυραννικού καθεστώτος. Στίγμα ανεξίτηλο για τα καθεστώτα που υπηρετούν τον πλούτο και την αυταρέσκεια των ολίγων σε βάρος της αξιοπρέπειας και της ζωής των πολλών. 
Μέρες του Οκτωβρίου 2013 που ζούμε, όπως τις ζούμε, στη ναυαγισμένη Ελλάδα. Στα νοσοκομεία, στους δήμους, στα σχολεία, στα Πανεπιστήμια, στους παιδικούς σταθμούς, στην καθαριότητα, στην κοινωνική πρόνοια, οι εργαζόμενοι ρίχνουν τον κλήρο να «δούνε ποιος, ποιος, ποιος θα φαγωθεί». Στα εργοστάσια, στα γιαπιά, στα μαγαζιά, στις επιχειρήσεις ο κλήρος πέφτει καθημερινά, αφήνοντας ολοένα και λιγότερους για τις αυριανές κληρώσεις. Ποιος ασήμαντος, δουλικός στους ισχυρούς, αγέρωχος στους αδύναμους, κυβερνήτης μάς φόρτωσε όλον τον ελληνικό λαό σε μια σχεδία και μας εγκατέλειψε στον ωκεανό χωρίς τρόφιμα και νερό; Ποιο ασήμαντο βρόμικο καθεστώς, υπερφίαλο χάρη σε ξένες εξουσίες και ξένες τράπεζες, ολότελα αδιάφορο για τα πάθη του λαού του μας γύρισε πίσω σε καιρούς κανιβάλων; Ποια άρχουσα τάξη που ενδιαφέρεται μόνο για τη δική της παρουσία και παραμονή στα σαλόνια του ευρωπαϊκού κεφαλαίου έκανε την τραγική ιστορία της «Μέδουσας» μέρος της δικής μας ζωής; Γιατί ηχεί επίκαιρα, άλλοτε αφιερωμένος στις διακοπές και τη σχόλη, ο στίχος «Και τότε ρίξανε τον κλήρο…/να δούνε ποιος, ποιος, ποιος θα φαγωθεί…»; Τι θα έχουμε να πούμε στα παιδιά μας αύριο όσοι επιζήσουμε από ετούτη τη δοκιμασία; Οτι τάχα μου, σε αντίθεση με τους ναυαγούς της «Μέδουσας», εμείς ρίξαμε τον κλήρο με «κριτήρια» και «μόρια» – πολιτισμένα δηλαδή; Οτι δεχτήκαμε τη μοίρα μας σκυφτά όπως θα έκανε ο κάθε ηττημένος; Οτι χωρίς περίσκεψη, χωρίς αιδώ, αποδεχτήκαμε τον ανίδεο καπετάνιο και το βρόμικο καθεστώς που κρυβόταν πίσω από αυτόν;
 Ετούτο το καθεστώς που μας έλαχε, ετούτη η άρχουσα τάξη που μας κυβερνά ολοένα και φέρνει πιο κοντά το απόλυτο δίλημμα: ο θάνατός σου, η ζωή μου. Εάν είναι έτσι, ας μη ζήσει λοιπόν. Ετούτο το φθινόπωρο, την άνοιξη που ακολουθεί, ας προετοιμάσουμε, ας ζήσουμε και εμείς το δικό μας 1830. Την εξέγερση η οποία θα σαρώσει τους άθλιους που εμφανίζονται ως ηγέτες της χώρας μας και ταγοί του λαού μας αλλά και όσους βρίσκονται πίσω από αυτούς –κρυμμένοι– και κανοναρχούν από τα ευρωπαϊκά σαλόνια τους τη μοίρα του λαού μας. Δεν μας αξίζει η τύχη των ναυαγών της «Μέδουσας».
Καθηγητής Σύγχρονης Κοινωνικής και Πολιτικής Ιστορίας ΑΠΘ

17/8/13

Τα 15 (πιο τρυφερά) πράγματα που ένας μπαμπάς θα ήθελε να πει στην κόρη του!

Ο ειδικός οικογενειακός σύμβουλος και συγγραφέας του βιβλίουThat's My Girl: How a Father's Love Protects and Empowers His Daughter,  Rick Johnson, μας δίνει τις 15 πιο χρήσιμες και τρυφερές συμβουλές από ένα μπαμπά προς την κόρη του.
1. Δώσε προσοχή στον τρόπο που ένας άντρας αγαπάει τη μητέρα του. Είναι ο τρόπος που θα αγαπήσει  κι εσένα!
2. Μπορείς να κάνεις οτιδήποτε μπορεί να κάνει κι ένας άντρας. Να σπουδάσεις οργανική χημεία, να ξεβουλώσεις μια τουαλέτα ή να συναρμολογήσεις ένα έπιπλο του I.K.E.A
3. Οι μεγαλύτερες γυναίκες φορούν μέικαπ για να μοιάσουν σε σένα. Θυμήσου ότι όσο λιγότερο τόσο το καλύτερο. Σε όλα τα πράγματα στη ζωή .
4. Οι άνθρωποι θα σε κρίνουν από το πώς φαίνεσαι. Σίγουρα δεν είναι δίκαιο αυτό, αλλά έτσι είναι φτιαγμένος ο κόσμος! Αυτό να το κρατήσεις στο μυαλό σου όταν θα διαλέγεις τα ρούχα που θα φορέσεις κάθε πρωί.
5. Ποτέ μην αφήσεις κάποιον να κάνει για σένα αυτό που θα ήθελες να κάνεις εσύ. Απλώς γιατί κανείς δεν είναι ΕΣΥ!
6. Οι καλές τέχνες, όπως η μουσική ή ο χορός απελευθερώνουν το μυαλό και την ψυχή. Η επιστήμη και ο επαγγελματισμός σε προσγειώνουν. Θα τα χρειαστείς και τα δύο!
7. Τίποτε δεν είναι πιο ελκυστικό από την εξυπνάδα!
8. Δεν χρειάζεται να κάνεις οτιδήποτε για να σε αγαπήσει κάποιος. Το σωστό άτομο θα διασχίσει ακόμη και έρημο αν θέλει να βρεθεί δίπλα σου!
9. Κοινωνικά πιεσμένοι, νιώθουν οι ανασφαλείς άνθρωποι. Όταν έχεις εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, δεν χρειάζεται να απολογείσαι για τίποτα! Έχε εμπιστοσύνη σε αυτό που είσαι και οι άλλοι θα σε πλησιάσουν
10. Αν ένας άντρας σε αγαπάει αληθινά θα σε αφήσει α θέσεις τα δικά σου όρια στη σχέση. Μην αφήσεις ποτέ κανέναν να σου πάρει κάτι…που δεν μπορεί να σου το δώσει πίσω. Εσύ θα θέσεις τους όρους σας και στη συναισθηματική και στην ερωτική σου ζωή!
11. Όταν ο Θεός σε δημιούργησε δεν έκανε κανένα λάθος! Είσαι όμορφη απλώς με τον δικό σου τρόπο.
12. Τα κακά παιδιά έχουν πλάκα, αλλά μην ξεχνάς πως δεν αλλάζουν ποτέ!
13. Μάθε να αλλάζεις λάστιχο στο αυτοκίνητο!
14. Οι αληθινές κυρίες πολεμούν, αλλά μόνο όταν χρειάζεται να υπερασπίσουν τον εαυτό τους!
15. Τα παραμύθια πραγματοποιούνται μόνο αν μπεις μέσα σε αυτά και τα ζήσεις!

Related Posts with Thumbnails