η φτώχεια και η δουλεία των εθνών

Του ΣΤΑΜΑΤΗ Ν. ΑΛΑΧΙΩΤΗ

Καθηγητή Γενετικής

Είναι αλήθεια ότι ο αριθµός των θεωριών για την εξήγηση ενός φαινοµένου είναι αντιστρόφως ανάλογος της κατανόησής του· όπως συµβαίνει µε την ελληνική, ευρωπαϊκή και παγκόσµια οικονοµική κρίση. Πολλοί βέβαια προβάλλουν ποικίλες αιτιατές θεωρήσεις, χωρίς όµως να ψηλαφίζεται βαθιά ο πυρήνας µέσα στον οποίο σφυρηλατούνται οι αλυσιδωτές αντιδράσεις που οδηγούν όχι µόνο τα άτοµα αλλά και τα έθνη στη φτώχευση και στην εξάρτηση. Γι’ αυτό ορισµένοι ισχυρίζονται – ίσως και σωστά – ότι η χώρα µας επελέγη ως ένα κατάλληλο πειραµατόζωο για να δοκιµασθούν νεοκαπιταλιστικές και µετανεοφιλελεύθερες πρακτικές καθώς εµφανίζεται – και µε ευθύνη δική µας – ο πιο αδύναµος κρίκος της Ευρωπαϊκής Ενωσης που είναι ο κύριος στόχος των αχόρταγων αγορών, στις οποίες δυστυχώς υποκλίνονται οι µεγαλύτεροι πολιτικοί ηγέτες παγκοσµίως.

Μια πλανητική όµως ολιγαρχική ελίτ, πέρα από κρατικούς επηρεασµούς και ανθρωπιά, που συνεργάζεται και µε τις εγχώριες ελίτ, δεν απευθύνεται στα άτοµα, ούτε µόνο σε ένα έθνος. Θέλει µεγαλύτερους πελάτες να επενδύσει τοκογλυφικά, σε έθνη ολόκληρα, και ταυτόχρονα να τα ελέγχει µακρόχρονα για να τα εξαρτήσει κοινωνικά και πολιτικά· θέλει να «κατακτήσει» τον πλανήτη, να ελέγξει κυβερνήσεις, να έχει πλανητική οικονοµική ισχύ.

Η κρίση του ευρωπαϊκού Νότου είναι ένα τέτοιο παράδειγµα το οποίο εκπέµπει δύο µηνύµατα:

Το πρώτο αφορά την αµφισβήτηση των εθνών να συνασπίζονται και να δηµιουργούν ισχυρές ενώσεις όπως η Ευρωπαϊκή Ενωση·

Το δεύτερο, ότι κανένα µέλος µιας τέτοιας ένωσης, περιφερειακό ή πυρηνικό, δεν είναι θωρακισµένο· δεν είναι ασφαλές. Ακόµη και το πανίσχυρο σήµερα γερµανικό έθνος κινδυνεύει και το κακό σπυρί, η Μέρκελ, µε την επιµονή της στη στείρα δηµοσιονοµική πειθαρχία και στον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, θα σπάσει µολύνοντας όλη την Ευρώπη και τον κόσµο και ήδη το αµερικανικό και το γαλλικό έθνος δέχονται τις πρώτες αναγνωριστικές επιθέσεις.

Αυτή η παγκόσµια ολιγαρχική ελίτ δεν σκοπεύει να αφήσει ανεξέλεγκτη καµία γωνιά του πλανήτη διότι θέλει να τον εκµεταλλεύεται σε κάθε επίπεδο δύναµής του, ορυκτό και φυσικό πλούτο, τεχνολογία, κουλτούρα κτλ. Τα παραδείγµατα των υδρογονανθράκων ή των µεταλλαγµένων τροφίµων λ.χ. είναι περιπτώσεις ορατές διά γυµνού οφθαλµού.

Το µεγάλο λοιπόν αυτό συστηµικό σχέδιο, που ίσως στοχεύει στην εκκίνηση επιστροφής σε µια µορφή νεοφεουδαρχίας, οδηγεί σιγά αλλά σταθερά στη φτώχεια των εθνών, δηλαδή σε µια σύγχρονη δουλεία, παγκόσµια και αδυσώπητη, διά της οποίας µπορεί να προκληθεί ανακατάταξη εθνικών κυριαρχικών δικαιωµάτων και µάλιστα χωρίς το µαλθουσιακό εργαλείο του πολέµου. Το βασικό εργαλείο-παγίδα αυτού του σχεδίου είναι η µεγέθυνση της κοινωνικο-οικονοµικής πολυπλοκότητας, η οποία επιτυγχάνεται πιο εύκολα στο υπόστρωµα της τεχνολογικής και αξιακής πολυπλοκότητας του νέου πολιτισµού µας, αν βέβαια υποβαθµιστεί πρώτα η Παιδεία, όπως δυστυχώς συµβαίνει τεχνηέντως χρόνια τώρα παγκοσµίως.

Και αν όλα αυτά έχουν ένα ίχνος αλήθειας, τότε εδώ πρέπει να υπεισέλθει συστηµατοποιηµένα ο αδιαπραγµάτευτος ρόλος των λαών, τον οποίο δεν υπολογίζουν ποτέ σωστά αυτές οι ελίτ, οι µονοσήµαντες απάνθρωπες αγορές, οι οποίες δεν µπορούν επίσης να ελέγξουν ούτε την αλυσιδωτή αντίδραση «αγανάκτηση - εξέγερση - µίσος» που προκαλούν σε δεκάδες χώρες µε τις ενέργειές τους. Αυτή την αντίδραση πρέπει να έχουν κατά νου και οι εκάστοτε κρατούντες, διότι δεν είναι µια τοπική αντίδραση αλλά παγκόσµια και δεν πρέπει να την υποδαυλίζουν εκούσια ή ακούσια.

Σε αυτή την προσπάθεια σηµαντικό ρόλο θα παίξει η καλλιέργεια ενηµέρωσης και πεπαιδευµένης εκπαίδευσης των λαών. Σε πιο άµεσο τόνο, αν θέλουν να αποδοµήσουν την εγκαθίδρυση της φτώχειας και της δουλείας των εθνών σε µεγάλα τµήµατα του πλανήτη, θα πρέπει να ελέγξουν πρωτίστως τις δαιδαλώδεις διαδροµές της τοπικής και παγκόσµιας διακίνησης του χρήµατος που έχει αποκτήσει ασυλία µέσα στην παγκοσµιοποίηση των πάντων.

Οσον αφορά τα καθ’ ηµάς, είναι καταλυτικό να ουσιαστικοποιηθούν οι µηχανισµοί δηµιουργίας πραγµατικής και ισχυρής Ευρωπαϊκής Ενωσης και να απλοποιηθούν οι νόµοι, ιδιαίτερα στη χώρα µας, ώστε να γίνουν πιο αποτελεσµατικοί για να στηρίξουν ένα αποτελεσµατικό κράτος που θα υψώνει το ανάστηµά του στις σχιζοφρενείς οικονοµικοπολιτικές ελίτ οι οποίες στοχεύουν στον έλεγχο κάθε ανθρώπινου όντος.

Με τέτοιες πυρηνικές κινήσεις µπορεί άµεσα να υποχωρήσουν όλα τα πολύπλοκα επιφαινόµενα αίτια και συµπτώµατα τα οποία προσπαθούν να αντιµετωπίσουν, ανεπιτυχώς όµως, οι κυβερνήσεις, για να αρχίσει η αντίστροφη µέτρηση προς την αναπτυξιακή πρόοδο. Μόνο η ριζική δηλαδή θεραπεία και όχι η συµπτωµατική θα οδηγήσει στον πλούτο των εθνών και στην απελευθέρωσή τους.

∆ύσκολο; Οχι, αν γίνει κατανοητό το πρόβληµα, καθώς ούτε οι ελεύθεροι πολιτικοί ούτε οι διανοούµενοι ούτε οι πολίτες εν γένει σε κάθε χώρα επιθυµούν την υποδούλωση είναι άλλωστε στη φύση του ανθρώπου που θέλει να ’ναι ελεύθερος.

ομορφάντρας

έγκλημα στο Κολωνάκι

Το έγκλημα στο οποίο θα αναφερθώ είναι γνωστό σε ελάχιστους, δεν αναφέρθηκε στα ΜΜΕ κι ούτε θα κοινοποιούνταν ποτέ, αν δεν τύχαινε να έχω κάποιο γνωστό μου, αυτόπτη μάρτυρα.

Αυτή καθεαυτήν η πράξη δεν είναι διόλου τρομερή: είναι μάλιστα τόσο κοινή, και διαπράττεται στη χώρα μας κάθε μέρα, με τέτοια συχνότητα, ώστε δεν κάνει εντύπωση σε κανέναν. (Οχι, όχι, δεν εννοώ τη φοροδιαφυγή.) Υπάρχει όμως κάτι που κάνει το έγκλημα αξιοπρόσεκτο. Ιδιαίτερα δε μια φράση, που ειπώθηκε ως δικαιολογία από έναν από τους συνεργούς, μέσα στη φοβερή της απλότητα αποκτά τεράστια, εμβληματική σημασία.

Το έγκλημα έγινε την Τετάρτη που πέρασε, στις 10.30 μ.μ., σε ένα μικρό ιταλικό εστιατόριο του Κολωνακίου, εκεί που βρέθηκε τυχαία ο πληροφοριοδότης μου. Κάποια στιγμή, λοιπόν, ενώ δειπνούσε με την παρέα του, έφθασαν και κάθησαν τέσσερις άνθρωποι, μεταξύ τους και ένας γνωστός πολιτικός, τέως υπουργός και νυν στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας, από αυτά μάλιστα που έχουν ξεχωρίσει για τις αιρετικές τους απόψεις – όπου αιρετικές στις ελληνικές πολιτικές φυλές (κοινώς: κόμματα) είναι όσες δεν συμπίπτουν απολύτως με του φυλάρχου-αρχηγού.

Η παρέα του πολιτικού κάθησε, παρήγγειλε κι άρχισε να κάνει ό,τι κάνει κάποιος σε ένα εστιατόριο. Κάποια στιγμή όμως, μετά το πρώτο πιάτο, ένα μέλος της έκανε μια μυστηριώδη χειρονομία προς τον σερβιτόρο, ο οποίος του ανταπάντησε με άλλη, κωδική επικοινωνία που προκάλεσε το ενδιαφέρον του γνωστού μου. Το νόημά της αποκαλύφθηκε αμέσως: η χειρονομία του πρώτου σήμαινε «να καπνίσω;» ενώ του σερβιτόρου «και δεν καπνίζεις;». Οπερ και εγένετο.

Ο συνδαιτυμών του πολιτικού άναψε το τσιγαράκι του και άρχισε να φουμάρει. Αυτό, ναι μόνο αυτό, το ελάχιστο, ήταν το έγκλημα, τόσο κοινό πλέον που δεν ενοχλεί κανέναν, δηλαδή εκτός από όσους τους ενοχλεί το τσιγάρο (που είναι πάνω από τους μισούς συμπολίτες μας) αλλά και τους ελάχιστους εκκεντρικούς, κατά κάποιους ίσως βαθύτατα κομπλεξικούς, που τους προσβάλλει η προκλητική παράβαση των νόμων.

Ελα όμως που ένας απ’ τους περίεργους αυτούς καθόταν στο διπλανό τραπέζι! Και εδώ ακριβώς αρχίζει το ενδιαφέρον: διότι ο κύριος αυτός, αν και νεαρός, με όψη κοσμοπολίτικη και όχι κανενός σκοτεινού Σαβοναρόλα, γύρισε προς την παρέα του καπνίζοντος και είπε δυνατά: «Μπράβο, υπουργέ, ωραίο παράδειγμα δίνετε». (Αυτό το συνήθειο πάλι, να απονέμεται στην Ελλάδα ο τίτλος του υπουργού ισοβίως, σαν της ιπποσύνης, μου κάθεται στο στομάχι – αν και εν προκειμένω ο διαμαρτυρόμενος μάλλον το έκανε επίτηδες, για να καταστήσει σαφές σε ποιον μιλάει.)

Ο πολιτικός, που όπως όλοι οι πολιτικοί ενδιαφέρεται βαθιά για τη γνώμη του κόσμου όταν αυτή εκφράζεται δημόσια, ρώτησε απορημένος: «Σε εμένα μιλάτε;».

Ο άλλος τού αποσαφήνισε ότι ναι, σε εκείνον μιλάει, οπότε ο πολιτικός σηκώθηκε, πλησίασε, κι έγινε μια στιχομυθία εις επήκοον του πληροφοριοδότη μου, την οποία μεταφέρω: «Σε τι ακριβώς αναφέρεσθε;», ρώτησε ο πολιτικός αθώα. «Στο γεγονός ότι ανέχεσθε στην παρέα σας να καπνίζουν», είπε ο νεαρός. «Τι παράδειγμα δίνετε στους πολίτες για τον σεβασμό στους νόμους;».

Ο πολιτικός πήρε ύφος πονοψυχιάρικο. «Μα δεν καταλαβαίνετε, κύριέ μου», είπε. «Οι άνθρωποι αυτοί έχουν πρόβλημα, είναι εθισμένοι!».

Ο συνομιλητής του πολιτικού αντέδρασε ψύχραιμα. Ζύγισε την απάντηση λίγο, και είπε: «Ωραία. Και εγώ λοιπόν, καθότι επιχειρηματίας, είμαι εθισμένος στο χρήμα. Οταν ξανάρθει η εφορία για να πληρώσω, θα το προβάλω ως δικαιoλογία. Θα έρθετε να με στηρίξετε;».

Ο πολιτικός εδώ είπε τα αναμενόμενα «μα δεν είναι έτσι», «δεν είναι το ίδιο» κ.λπ., αλλά καθώς είδε ότι με τον άλλο δεν βρίσκει άκρη, και δεν ήθελε να κρυώσει κι η μακαρονάδα του, επιστράτευσε το απόλυτο, το τελειωτικό επιχείρημα, αυτό που έκρινε ότι θα αγγίξει την ψυχή και του πιο δύσκολου Ελληνα. Εσκυψε, πήρε συνωμοτικό ύφος, και είπε: «Συμφωνώ απολύτως μαζί σας. Στο σπίτι μου, να ξέρετε, τους βγάζω στο μπαλκόνι και καπνίζουν. Αλλά εδώ... καταλαβαίνετε!».

Ο πολιτικός είπε καληνύχτα και γύρισε στο τραπέζι του, όπου η παρέα του συνέχισε να καπνίζει όλη την υπόλοιπη βραδιά. Ο άλλος είχε μείνει εμβρόντητος, ίσως γιατί ένιωσε, όπως ένιωσα κι εγώ όταν άκουσα την ιστορία, ότι του είχε αποκαλυφθεί διά μιας, «εξαίφνης» όπως λέει ο Πλάτων πως φανερώνεται η αλήθεια, η πεμπτουσία του προβλήματος της δημόσιας ζωής μας: η πλήρης απαξίωση της έννοιας του δημόσιου συμφέροντος, από έναν λαό που έχει ιδιαιτέρως οξυμένη αντίληψη του ιδιωτικού.

Αυτή τη διάσταση την εκδηλώνουμε καθημερινά όλοι μας: ο κύριος που δεν θα άφηνε επ’ ουδενί το σκυλάκι του να κάνει την ανάγκη του στον διάδρομο του σπιτιού του θεωρεί φυσικότατο να το αφήνει να τα αμολάει στους διαδρόμους της πόλης, τα πεζοδρόμια – σάμπως δικά του είναι; Η διευθύντρια του σχολείου, που δεν θα ανεχόταν ίχνος σκόνης στο κομοδίνο της, δεν ενοχλείται διόλου να είναι το σχολείο της λερό, μουτζουρωμένο με συνθήματα, με θρανία σπασμένα – σάμπως δικό της είναι; Και του υπουργού που θα ελέγξει τρεις φορές τον λογαριασμό των κοινοχρήστων του δεν του καίγεται καρφάκι αν σπαταλώνται από τις υπηρεσίες του δισεκατομμύρια – σάμπως δικά του είναι;

Μα το συγκλονιστικότερο παράδειγμα είναι αυτό, το ελάχιστο, στο εστιατοριάκι: ο πολιτικός που λέει ευθαρσώς ότι σπίτι του βγάζει τους καλεσμένους στο μπαλκόνι να καπνίσουν, ενώ δεν νοιάζεται διόλου αν η παρέα του παρανομεί στον δημόσιο χώρο. Αυτός, που θα έπρεπε να νιώθει πάνω απ’ όλους ότι είναι δικός του, είναι όλων μας.

του Απόστολου Δοξιάδη

Cesaria Evora -Besame mucho

Coldplay -Scientist

Zorba the Greek

Ellada, agapi mou

Νιώθω βαθιά ταπεινωμένος, ως φιλέλληνας, όταν μια εφημερίδα τολμά να βάλει τίτλο πως η Ελλάδα είναι «μια χώρα ίσως λιγότερο "ευρωπαϊκή" απ' ό,τι φαίνεται» κι όταν το περιεχόμενο αυτού του άρθρου είναι κακή σύνοψη μιας ιστορίας την οποία οι συντάκτες δεν έχουν ζήσει νιώθω ταπεινωμένος, ως Γάλλος, που συμπατριώτες μου πληγώνουν με τέτοιο τρόπο την ιστορία και τροφοδοτούν τον μύθο του ψεύτη και πονηρού (poniros στο πρωτότυπο) Ελληνα.

Αν λοιπόν δεν είναι η Ελλάδα ευρωπαϊκή χώρα, ποιος αξίζει αυτόν τον τίτλο;  

Ο γερμανός βάρβαρος ή η ύπουλη Αλβιών, την οποία ο μεγαλύτερος ποιητής της, ο Βύρωνας, κατηγορούσε ήδη για λεηλασία της χώρας του Ομήρου; Περισσότερο ευρωπαϊκή η Αγγλία, που δεν επιθυμεί καμία ευρωπαϊκή αλληλεγγύη - και κυρίως όχι εκείνη που θα της κόστιζε χρήματα; Δεν είναι αυτή η χώρα που επανέφερε στην Ελλάδα τον στρατό και τον βασιλιά στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, πυροδοτώντας έναν κατακλυσμό που η Ελλάδα έμελλε να πληρώσει πολύ ακριβά, μια χώρα που μπορεί εντούτοις να υπερηφανεύεται για την αντίσταση την πιο υποδειγματική απέναντι στον Ναζί κατακτητή.  

Η ιδέα της Ευρώπης δεν έχει και πολλά χρόνια ζωή, αμφιβάλλω αν μπορούμε να διανέμουμε διπλώματα ευρωπαϊκότητας. Τόσο η ιδέα όσο και το γεωγραφικό της περιεχόμενο είναι προς οικοδόμηση και όχι ένα ακέραιο δεδομένο.

Ο Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εστέν έβαλε την Ελλάδα στην Ευρώπη διότι, λέει, από αυτή τη χώρα έρχονταν η δημοκρατία και ο πολιτισμός. Εστω, αν και μπορεί κανείς να πει πολλά για αυτή την αθηναϊκή δημοκρατία, την οπαδό της δουλείας, την ιμπεριαλιστική… Αλλά ο τόνος τοποθετείται εσφαλμένα, διότι το πρόβλημα δεν είναι να μάθουμε πού γεννήθηκε η δημοκρατία, το πρόβλημα είναι να αναγνωρίσουμε ότι ο ελληνικός ή, καλύτερα ας πούμε, ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός είναι το μόνο κοινό σκυρόδεμα σε μια ιστορία φτιαγμένη από αντιπαλότητες και παγκόσμιους πολέμους. Αυτός ο περίφημος ελληνικός πολιτισμός έθρεψε την Αναγέννηση, τα γράμματα και τις τέχνες, τους κλασικούς μας του 18ου αιώνα και γονιμοποίησε τις ελίτ του ίδιου αυτού αιώνα που συντάραξαν τον κόσμο.

Η θέση της Ελλάδας είναι στο κέντρο της Ευρώπης, πρόκειται άλλωστε για μία από τις πιο ζωντανές και τις πιο λαμπερές εστίες της ευρωπαϊκής κουλτούρας: με πρόσωπα αξιοσημείωτα σε όλους τους τομείς, και όχι μόνο στην ποίηση, με μια πρωτότυπη σχολή ζωγραφικής που αρχίζει από τον Θεόφιλο και οδηγεί στον Τσαρούχη μέσω του Εγγονόπουλου, με φιλόσοφους όπως ο Κορνήλιος Καστοριάδης… 

Δείτε ποιοι μεταφράζονται στην Ελλάδα: ο Βερνάν, ο Φουκό και ο Ντεριντά δείτε πού διαπλάθονται οι ελίτ: στον τομέα της ιστορίας, η EHESS (Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών) έχει παίξει μεγάλο ρόλο. Και θα βρείτε στην Ελλάδα μια γενιά αξιόλογων ιστορικών που συμμετέχουν στην ανανέωση του κλάδου.

Ολοι λοιπόν ψεύτες και κλέφτες τους οποίους πρέπει να υπερασπιστούμε γιατί εφηύραν κάποτε τη λέξη «δημοκρατία»; Υπάρχουν πολλά ακόμα πράγματα να βάλουμε στη ζυγαριά: η φιλοσοφία (α λα δυτικά), η ιστορία, το θέατρο… Υπάρχουν σήμερα σε αυτή τη χώρα άνδρες και γυναίκες από τους πιο καλλιεργημένους και τους πιο πολιτισμένους που γνωρίζω δεν δέχομαι να τους βάζουν «βάρβαροι» στον πάγκο της Ευρώπης. Οσο για τους αξιοθρήνητους κομπιναδόρους, σε ποια χώρα δεν υπάρχουν, έχοντας διασπαθίσει δεκάδες δισεκατομμύρια;

Το ερώτημα δεν είναι αν η Ελλάδα είναι περισσότερο ή λιγότερο ευρωπαϊκή: τα ίδια τα θεμέλια της Ευρώπης δεν υφίστανται χωρίς τον ελληνισμό. Να θυμίσουμε πως η Ευρώπη ήταν μια πριγκίπισσα από τη Φοινίκη που απήχθη από Κρήτες προκαλώντας μία από τις πρώτες διαμάχες μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η Ευρώπη έχει λοιπόν και ανατολίτικες ρίζες κι αυτός είναι ένας πολύ χρήσιμος μύθος σε αυτές τις εποχές διασταύρωσης των πληθυσμών. Τσιμέντο της Ευρώπης δεν είναι οι τράπεζες και οι τραπεζίτες αλλά ένας πολιτισμός, και ο ελληνικός πολιτισμός είναι ένα από τα στοιχεία που μας ενώνουν αλίμονο, υπάρχουν τόσο λίγα!

Vive la Grece! Και ας μην αφήσουμε τεχνοκράτες να γονατίσουν φίλους και αδελφούς, πόσω μάλλον να τους ταπεινώσουν και να ταπεινώσουν κι εμάς.

Του Etienne Roland / Le Monde

(Mέσω αναδημοσίευσης απο "ΤΑ ΝΕΑ") 

11 μαθήματα πιάνου σε 9 λεπτά από τον Earl Hines

μία σύντομη ιστορία τεχνικής πιάνου της Jazz