Walkabout

Όταν ένα παιδί των αβοριγίνων της Αυστραλίας φτάσει τα 16, η φυλή του το διώχνει από την οικογένεια. Πρέπει να μείνει μόνο στην έρημο για έναν μήνα, χωρίς τροφή, χωρίς νερό - για να μάθει να ζει τον εαυτό του. Τρώει τις σαύρες, κοιμάται στα βράχια των βουνών και τις τρύπες της άμμου, συσχετίζεται με τα στοιχεία της φύσης και έτσι ενηλικιώνεται. Το λένε walkabout.

Στην ομώνυμη αριστουργηματική ταινία του (Walkabout, 1971), o Νicolas Roeg είχε την ιδέα δίπλα στον νεαρό ιθαγενή να βάλει και δυο μικρά λευκά αδέλφια που χάθηκαν στην έρημο, μετά την αυτοκτονία του πατέρα τους, επιτυχημένου χρηματιστή. Αντιμέτωπα με τα πρωταρχικά στοιχεία της ζωής, δεν έχουν όπλα να επιζήσουν. Νωθρά από την ευμάρεια και δίχως να ξέρουν τη γραμματική της φύσης φτάνουν σχεδόν στο θάνατο, μέχρι που συναντούν το νεαρό αβοριγίνο. Τους δείχνει πώς να βρίσκουν νερό με ένα καλάμι κάτω από την επιφάνεια της ερήμου - τους διδάσκει τα βασικά της επιβίωσης. Γίνονται φίλοι στα δύσκολα.

Αισθάνομαι ότι είμαστε κάτι σαν τα μικρά, λευκά αδέλφια - στην έρημο της μεταπολίτευσης. Ο χρηματιστής πατέρας μας έχει αυτοκτονήσει. Κι έχουμε χαθεί, χωρίς πια χίμαιρες και χωρίς όπλα, στην αχανή πραγματικότητα.

Δίπλα στις αλεπούδες και τα φίδια μοιάζουμε λίγο με την κλωνοποιημένη Ντόλυ, έχουμε δανεικό αίμα μέσα μας, και τίποτα δεν μας συνδέει με τον κοινωνικό ιστό, τη μοίρα της ομάδας, τον ανοιχτό αέρα. Μοναχικοί και μίζεροι πολίτες του εργαστηρίου που σχεδόν μισούμε όποιον μας πλησιάζει, γιατί μας μεγάλωσαν σαν άγρια σκυλιά.

Διαβάζω με βουλιμία όσα γράφονται για τις κατακλυσμιαίες εξελίξεις των ημερών. Έχουν όλα το σάστισμα που καταλαμβάνει τους ανθρώπους όταν σκάει μια φούσκα. Υπάρχουν πολλές κατάρες, πολλή ανάλυση της αρρώστιας, έντονη στρεψοδικία, μνησικακία και πολύ κουτσομπολιό. Αλλά σχεδόν καμιά πρόταση για το πώς να ζήσουμε από εδώ και πέρα σε αυτήν τη χώρα με σχετική αξιοπρέπεια.

Όσο κι αν επιθυμώ την τιμωρία όσων κατέστρεψαν την Ελλάδα, δεν παύω να τους θεωρώ κομμάτι από κάτι που τελειώνει. Είναι ένας θλιβερός θίασος που θα φάει πολλή ταπείνωση, ενδέχεται να τιμωρηθεί σκληρά, αλλά τα χαμένα χρόνια και τα χαμένα λεφτά δεν θα τα γυρίσει πίσω. Το κακό έγινε. Ο μπαμπάς αυτοκτόνησε.

Δυσπιστώ επίσης με τους δημόσιους κατήγορους. Εννέα στις δέκα φορές είναι άνθρωποι που φθονούν τους επιτυχημένους της διαφθοράς (διότι θέλει κι η διαφθορά την τέχνη της) και ευχαρίστως θα έπρατταν τα ανάλογα στην ανάλογη θέση. Δεν περιφρονούν τον Άκη, τον ζηλεύουν. Πολύ θα ήθελαν να είναι πρώτο τραπέζι πίστα αυτοί στο εθνικό χαμαιτυπείο.

Ο,τι έγινε, έγινε. Με την εκδίκηση και τα μοιρολόγια θα χάσουμε λίγο ακόμα χρόνο μέχρι να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε χαμένοι στην έρημο. Έκθετοι στο συμπάν. Χωρίς τη θαλπωρή της φούσκας. Κάποιος πρέπει να μας δείξει πού είναι το νερό. Πώς να επιβιώσουμε. Και κυρίως πώς να ζήσουμε.

Προσπαθώ να ακούσω κάτι χρήσιμο. Κάτι χειροπιαστό. Ματαίως. Τα κόμματα είναι τελειωμένα - αν όχι επικίνδυνα. Τα πνευματικά πρόσωπα λένε ευγενικές γενικότητες. Πολιτικός λόγος, οραματικός, που να εμπνέει κάποια πίστη, κάποια ταραχή - ούτε γι' αστείο.

Αυτή όμως είναι τώρα η ανάγκη μας. Όχι το σύρσιμο, αλλά η επαφή με τα υγιή στοιχεία της ζωής. Η εποχή του walkabout. Tα νέα όνειρα.

«Ας μη το κρύβουμε. Διψάμε για ουρανό»

Του ΣΤΑΘΗ ΤΣΑΓΚΑΡΟΥΣΙΑΝΟΥ